Za to (między innymi) lubię Wielkopolskę

    Jak dobrze, że mieszkam tu, gdzie mieszkam. Przynajmniej omijają mnie wszystkie awantury o Święto Niepodległości. O to, kto świętuje lepiej, kto gorzej, kto w ogóle nie powinien świętować, a kto świętuje w jedynie słuszny sposób. Nie muszę się też rumienić z tego powodu, że nasz obecny Komitet Centralny nie wie, jak działa kalendarz i nie potrafi przewidzieć 100-lecia odzyskania niepodległości z odpowiednim wyprzedzeniem. Prowizorka na całego. Młotek i przecinak tam, gdzie potrzebny jest laserowy lancet…

     Na szczęście moje myśli biegną w innym kierunku. W Wielkopolsce zawsze ten dzień obchodzono inaczej. Przypadkiem bowiem to święto przypada w dzień Świętego Marcina, patrona wielu miast Wielkopolski, w tym stolicy województwa. I, jak każe tradycja, w tym dniu Wielkopolanie masowo pałaszują regionalny przysmak – słodkie, świętomarcińskie rogale.

     Wydaje mi się, że właśnie ta tradycja sprawia, iż 11 listopada w dorzeczu Warty obchodzony jest naprawdę radośnie, bez wymuszonych uśmiechów, nadętych min i napuszonych słów, większych nierzadko od tych, które je wypowiadają. Mówię tu, oczywiście, o zwykłych, szarych ludziach, bo jakieś oficjalne obchody też się odbędą. Ale na tym właśnie polega świętowanie – że zwykli ludzie, nie związani żadnymi urzędowymi obowiązkami, mają rogale na twarzach, a przy okazji również na talerzach.

     Nie można oczywiście wykluczyć zamieszek – wszak głupcy znajdą się wszędzie. Ale dzięki tej świetomarcińskiej tradycji, która łączy wszystkich Wielkopolan, ich prawdopodobieństwo jest nieporównanie mniejsze.

     Czasami zdarza mi się słyszeć zarzuty, że patriotyzm w Wielkopolsce jest niemodny, że Wielkopolanom bliżej do Niemców, niż do Polaków, że u nas polskość to nienormalność. Cóż, jeśli patriotyzmem nazwiemy wymachiwanie biało-czerwoną chorągwią, wznoszenie nacjonalistycznych okrzyków i opowiadanie od rana do nocy, jakim to się jest wielkim patriotą, to rzeczywiście patrioci stanowią tutaj mniejszość. Zawsze byliśmy bardziej powściągliwi.

     Czytałem wyniki sondażu na temat chęci Polaków do wzięcia udziału w marszu wraz z narodowcami. Prawie 80% pytanych nie ma ochoty dzielić tych chwil z „młodymi patriotami”. Dlaczego? Człowiek ma oczy i uszy – słyszy i widzi, jak zachowują się, jakiej treści transparenty niosą i jakie okrzyki wznoszą narodowcy. Wychodzi na to, że cztery piąte narodu, to według narodowców „komuniści”, „obcy element”, „polskojęzyczne lemingi”, „zdrajcy” i „pedały”, które marzą tylko o tym, aby zniszczyć Polskę i na miejscu kościołów postawić synagogi. Cóż, podzielam tutaj zdanie większości Polaków – też trzymam się z dala od środowisk narodowych. Nie budzą we mnie zaufania. Patriotyzm bowiem nie polega na nawoływaniu do nienawiści wobec kogokolwiek, nawet tych, których obraz idealnego państwa w żaden sposób nie pokrywa się z naszym. Krytykować, dyskutować, wytykać błędy, jak trzeba nawet wyśmiać – jak najbardziej. Ale nienawiść za inne poglądy? Chciałbym, żeby Polacy mówili z dumą, że są Polakami. Ale u narodowców nie widzę dumy. Ona nie potrzebuje wrogów do zwalczania. Ona nie potrzebuje krzyczeć. Nie potrzebuje domagać się szacunku – bo już go ma.

     Nie odmawiam tym młodym w większości ludziom patriotycznych uczuć, ale myślę, że oni nie rozumieją istoty sprawy. Świat się zmienia, ludzie się zmieniają, zmienia się sytuacja polityczna. Coś, co było dobre 100 lat temu, dziś wcale już nie musi takim być. Wiek temu idee nacjonalistyczne miały ogromny sens – Polacy musieli na nowo zbudować jeden naród z trzech różnych części. Stąd nacisk na używanie języka polskiego, zakaz mówienia w języku dawnych zaborców w szkołach, czy niechęć do przyznawania jakichkolwiek praw mniejszościom. Wtedy było to budowanie nowego bytu. Dziś kurczowe trzymanie się tych standardów skazuje nas na osamotnienie w Europie, która przecież także jest naszym domem. Chcemy, czy nie, żyjemy w Europie i albo będziemy z nią współżyć, albo ona się od nas odwróci.

     Polska jest skarbem – jakkolwiek górnolotnie to zabrzmi – ale jest nim dla nas, Polaków. Reszta świata doskonale da sobie bez niej radę, co udowodniła przez cały XIX wiek. Europie Polska nie jest niezbędnie potrzebna – a przynajmniej nie w takim stopniu, jak Europa Polsce.

     I dobrze byłoby o tym pamiętać.

     

     I o rogalach. Żebym tylko nie zapomniał o rogalach!